O pogrzebie zbiorowym mówimy wtedy, kiedy podczas jednej ceremonii w tym samym miejscu chowa się więcej zmarłych. Taki rodzaj pochówku jest wykonywany również w Polsce, dlatego dzisiaj omówimy sytuacje, w których pogrzeb zbiorowy bywa konieczny.
Wspólna mogiła
Myśląc o osobach chowanych w jednym miejscu często przed oczami stają nam sceny z filmów historycznych. I nie bez powodu, ponieważ dawniej ciała zmarłych z danego terenie zwykle chowano w jednym grobie. Niestety ilość tych, którzy mogli pozwolić sobie na indywidualny grób była niezwykle mała. W taki sposób został pochowany Wolfgang Amadeusz Mozart, wybitny kompozytor muzyki klasycznej. Umierając w biedzie można było liczyć wyłącznie na wspólną mogiłę, przez co wiele osób szybko zostawało zapomnianych.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że do dzisiaj często chowamy osoby w jednej mogile: są to zwykle groby lub grobowce rodzinne. Mówimy tutaj również o katakumbach rodzin zamożnych, znajdujących się z wielu miastach w Polsce. Podobnie sytuacja ma się ze starymi cmentarzami, gdzie z braku miejsca organizuje się pogrzeby we wcześniej zajmowanych grobach. Co ciekawe, na cmentarzach często są przygotowane wspólne miejsca dla osób o nieustalonej tożsamości, (tak zwanych „NN”) lub bezdomnych.
Sytuacje kryzysowe
Najczęściej jednak zbiorowe pogrzeby organizuje się w sytuacjach związanych z katastrofami, kiedy śmierć ponosi spora liczba osób, a odróżnienie ich szczątków bywa niemożliwe. Mowa tutaj o wypadkach komunikacyjnych, np. katastrofa pociągu, samolotu. W wyniku tych tragedii ciała często ulegają spopieleniu, co dodatkowo utrudnia nie tylko identyfikację, ale i możliwość pochowania każdego w osobnej trumnie czy urnie.
Kolejnym przykładem są wojny: kiedy ogromna ilość ludzi umiera, a dane państwo nie posiada możliwości identyfikacji lub odsyłania każdego ciała osobno, poległych żołnierzy chowa się w jednym zbiorowym grobie. Brak personelu, czasu i zasobów wymusza takie rozwiązanie, które zwykle przyczynia się do zwiększania traumy i tak tragicznego wydarzenia, jakim jest wojna.
Podobna sytuacja może się zdarzyć, jeżeli dojdzie do pandemii: ze względu na bezpieczeństwo oraz brak czasu, ofiary chorób chowa się w jednym miejscu, najczęściej z dala od miast i wiosek, aby mieć pewność, że rozkładające się ciała nie przyczynią się do dodatkowych problemów zdrowotnych. Może się zdarzyć, że w takiej sytuacji dopiero po czasie stawia się nagrobki (pojedyncze lub zbiorowe).
Dzieci nienarodzone
Najczęstszym przykładem zbiorowego pogrzebu jest chowanie tak zwanych dzieci nienarodzonych. Szczątki odbiera się ze szpitali i wyznaczonym dniu chowa się razem. Rodzice takich dzieci mogą je pochować w osobnym grobie, lub grobie rodzinnym, i zorganizować pogrzeb, nawet jeżeli do poronienia doszło we wczesnej fazie ciąży. W Polsce działają organizacje pro-life oraz fundacje, które zajmują się przygotowywaniem pogrzebów dzieci nienarodzonych. Bardzo często takie pochówki organizuje się 15 października w Dzień Dziecka Utraconego.
Znaczenie pogrzebu
Organizacja i udział w pogrzebie jest nieodłącznym elementem oddania hołdu zmarłym oraz możliwości rozpoczęcia żałoby. Dlatego tak ważne jest, aby bez wglądu na sytuację, w której dochodzi do zgonu, pamiętać o godności i poszanowaniu praw człowieka. Indywidualne czy zbiorowe, pogrzeby spełniając kluczową rolę w radzeniu sobie ze stratą w niemal każdej społeczności.
