Strata bliskiej osoby wiąże się z ogromnym bólem i rozpaczą. Naturalnym następstwem tej traumy jest żałoba. Czemu służy ten proces? Dlaczego jest tak ważny? Ile trwa żałoba?
Czym jest żałoba?
Żałoba to naturalnie pojawiający się proces związany z reakcją człowieka na śmierć bliskiej osoby – zazwyczaj członka rodziny, partnera, przyjaciela. W trakcie jej trwania odczuwane są skrajne emocje. U wielu osób żałoba objawia się rozchwianiem psychicznym, biernością, zaniedbywaniem obowiązków, bezsilnością, u innych zaś przesadną aktywnością na różnych płaszczyznach życiowych. Niejednokrotnie pojawiają się też zaburzenia lękowe i objawy somatyczne, w tym odczuwanie fizycznego bólu, osłabienia, trudności w oddychaniu.
Przebieg tego procesu jest kwestią indywidualną, choć wyróżnia się kilka charakterystycznych etapów – od szoku i wypierania faktu straty bliskiej osoby, przez złość, gniew, żal i pustkę, aż po akceptację i powrót do normalności. Ważne jest wówczas wsparcie kogoś z otoczenia lub fachowa pomoc np. psychologa.
Czemu służy żałoba?
Pozwolenie sobie na naturalną żałobę jest niezwykle ważne po śmierci bliskiej osoby. Proces ten służy bowiem oswojeniu się ze stratą i przystosowaniu do dalszego życia w zupełnie nowych, trudniejszych okolicznościach. Żałoba może być też traktowana jako swego rodzaju mechanizm obronny, który pomaga przeżyć ciężkie chwile.
Choć proces ten sam w sobie nie jest łatwym doświadczeniem, ma za zadanie ułatwić akceptację nowej rzeczywistości. Dla wielu osób to moment pokonania żalu, znalezienia w sobie siły, odkrycia i rozwinięcia nieznanych dotąd zdolności, wprowadzenia zmian niezbędnych do dalszego funkcjonowania.
Warto również wspomnieć, że żałoba to także forma oddawania hołdu zmarłemu. Sprzyja wspomnieniom, może też łączyć się ze zmianą stylu życia. Ludzie w żałobie często rezygnują z zabawy, rozrywki, hucznych imprez towarzyskich, picia alkoholu. Powszechne jest też noszenie w tym okresie odzieży w czarnym kolorze.
Żałoba – ile trwa?
Ważną kwestią jest również czas trwania żałoby. Czy da się określić, ile dokładnie powinien obejmować ten proces? W naszym kraju przyjmuje się, że formalna żałoba po śmierci najbliższych członków rodziny (dziecko, mąż lub żona, rodzic) trwa rok, po stracie dziadków czy rodzeństwa nieco krócej, bo pół roku, a po odejściu pozostałych krewnych – trzy miesiące. Oczywiście mowa tu o żałobie w aspekcie kulturowo-religijnym, czyli czasie, w którym unika się rozrywek, nosi ciemne ubrania itp.
Zupełnie inaczej wygląda ta sprawa w odniesieniu do emocji i stanu psychicznego osoby, która przeżywa śmierć kogoś bliskiego. W tym wypadku żałoba nie ma żadnych ram czasowych – trudno bowiem określić, jak długo człowiek oswaja się ze stratą, podnosi po niej i powraca do normalnego funkcjonowania. Każdy przeżywa poszczególne etapy żałoby w swoim własnym, indywidualnym tempie, na dodatek z bardzo różną intensywnością. Zależne jest to m.in. od odporności psychicznej, cech osobowości, warunków życia, stopnia radzenia sobie ze stresem i emocjami. Nie każdemu udaje się też płynnie przejść cały proces. W wielu wypadkach człowiek pogrążony w żałobie cofa się do poprzednich jej etapów i przeżywa je na nowo.
