Ceremonia pogrzebowa to rytuał zamykający ziemski żywot człowieka. Jednak pogrzeb nie jest końcem wszystkich doczesnych spraw związanych ze zmarłym. Na rodzinę spada jeszcze obowiązek uporządkowania rzeczy po zmarłym i z tym właśnie wiąże się wiele problemów.
Materialny most między światami
Porządkowanie rzeczy po zmarłym to nie jest zwykłe, codzienne sprzątanie. To czynność, która zazwyczaj przepełniona jest emocjami. Wiele osób nie jest w stanie podjąć się tego zadania zaraz po pogrzebie i bywa, że w szafach, komodach, na półkach przez wiele miesięcy, a nawet lat, zalegają przedmioty, które za życia należały do zmarłego.
Pozbycie się tych rzeczy niektórzy traktują w kategorii wyrzucenia zmarłego z pamięci. Jest to mniemanie całkowicie błędne, wszak pamięć ma dwa wymiary: materialny i duchowy. Te światy się przenikają. Prawdą jest, że pozbywając się przedmiotów, których kiedyś używał nasz bliski na zawsze utracimy możliwość dotykania ich, wąchania, oglądania. Jednak pozostaje pamięć niematerialna – wspomnienia wydarzeń, które należą tylko do nas, a ich wzmocnieniem może być przeglądanie zdjęć, filmów, rozmowy z innymi osobami, które znały zmarłego.
Decyzja o oczyszczeniu mieszkania z przedmiotów należących do zmarłych jest pewnego rodzaju wstępem do akceptacji śmierci, pogodzenia się z faktem, który początkowo wzbudzał złość, rozpacz, niezrozumienie.
Jak porządkować rzeczy zmarłego?
Jeśli odeszła osoba, która dzieliła z nami mieszkanie łatwiej jest dokonać segregacji i podjąć decyzję o losie poszczególnych przedmiotów. Domownicy wiedzą, które przedmioty są cenne i warte pozostawienia: biżuteria, zbiory kolekcjonerskie, antyki, cenne rękopisy, starodruki, obrazy, rzeźby, porcelana. Spośród pozostałych wybierają te, które chcą mieć na pamiątkę. Mogą to być płyty, książki, bibeloty, okulary, scyzoryk itp.
Bardzo ważne jest umiejętne segregowanie dokumentów, szczególnie wówczas, gdy zmarły prowadził działalność gospodarczą. To na rodzinie spoczywać będą obowiązki porządkowania spraw urzędowych związanych na przykład z podatkami czy dalszymi losami firmy.
Najwięcej problemów natury etycznej pojawia się przy sprzątaniu rzeczy osobistych zmarłego, głównie jego ubrań i butów.
Porządkowanie odzieży i butów po zmarłych
Przed wiekami, szczególnie na wsi nigdy nie wyrzucano ubrań i butów pozostawionych przez zmarłych. Odzież była droga, a skórzane buty to był produkt wręcz luksusowy, dlatego rodzina i znajomi chętnie dzielili miedzy siebie to, co pozostało.
Dzisiaj wiele osób też tak robi, nie tylko z pobudek osobistych, traktując odzież po zmarłym jako rodzaj pamiątki, ale także społecznych i ekologicznych. Społeczne podejście przejawia się w przekazywaniu odzieży i butów dla osób potrzebujących, które przebywają w noclegowniach, domach opieki i w innych instytucjach pomocowych. W ujęciu ekologicznym to bardzo istotne działanie, dzięki któremu oszczędza się znaczne ilości wody używanej podczas produkcji tkanin. To także ochrona środowiska przed zanieczyszczaniem odpadami chemicznymi, które generują wytwórnie tworzyw sztucznych powszechnie stosowanych w przemyśle odzieżowym i obuwniczym.
Jak uporządkować mieszkanie skażone lub mocno zanieczyszczone?
W czasach pandemii wszyscy doskonale rozumiemy jak niebezpieczne dla innych może być sprzątanie rzeczy po osobie, która zmarła z powodu zakażenia chorobą zakaźną. Jeśli rodzina sprząta samodzielnie, to trzeba zachować ostrożność i używać środków ochrony osobistej. Konieczne jest także zdezynfekowanie i odkażenie mebli, podłóg i innych elementów wyposażenia, których zmarły mógł przed śmiercią dotykać.
Bardzo trudne jest usuwanie zabrudzeń po niektórych rodzajach samobójstw, zabójstw oraz wówczas, gdy ciało uległo rozkładowi. W takim przypadku konieczne jest korzystanie z firm specjalistycznych, które w spektrum usług mają sprzątanie z dezynfekcją, usuwaniem śladów krwi czy ludzkich wydzielin, neutralizowanie nieprzyjemnej woni.
Czy można wyrzucić gromnicę?
Z gromnicą rodziny zmarłych mają największy problem. Jeśli ktoś nie jest przesądny, to może wyrzucić wszystko. Ale spora część społeczeństwa uważa, że nie wolno wyrzucić ani używać gromnicy, która należała do zmarłego. Jest to szczególny rodzaj świecy, która człowiekowi towarzyszy od narodzin do śmierci. Po raz pierwszy gromnica zapalana jest podczas chrztu, ostatni przy łożu śmierci.
Co więc zrobić z niewypaloną gromnicą? Można ją palić oczekując na pogrzeb i podczas pogrzebu. Można także zapalać ją codziennie przez trzydzieści dni po śmierci aż do całkowitego wypalenia.
